Weerspiegeling in AI

In 2014 schreef ik - voor de Hofvijver Poëzieprijs van dat jaar - de gedichtencyclus Weerspiegeling over de oude Joodse buurt van Den Haag. In de negen jaar die sindsdien verstreken is het thema me op de achtergrond blijven bezighouden als iets wat bij mijn leven en mijn opvoeding hoort. 

In kladjes, schetsen en aantekeningen gaf ik hier en daar al aanzetten voor een langere cyclus zoals ik die in de verantwoording bij mijn cyclus indertijd al aanstipte. *)

Toen ik een tijdje terug hoorde over ChatGPT en het gebruik van deze slimme chatbot door dichters besloot ik de proef op de som te nemen. Ik maakte een account aan, logde in en tikte als opdracht in:

"schrijf een sonnet over de oude joodse buurt van den haag".

Binnen een paar minuten had de kunstmatige intelligentie (AI) achter ChatGPT de volgende veertien regels op mijn scherm gezet, inderdaad, in de vorm van een (Shakespeare-)sonnet en op rijm:

In de oude joodse buurt van Den Haag
Klinkt het gezang van Sefardische zang
Gedragen door de wind, die zacht en laag
De smalle straatjes door, langs oude gang

Daar waar de synagoge staat te glimmen
In gouden gloed van setting zonlicht, schijnt
Een monument van trouw en toewijding
Aan God en Joodse wet, die hier ontwijnt

De geuren van de keuken, pittig en zoet
Vermengen zich met geur van bloemenpracht
De mensen die hier wonen, oud en jong
Zijn trots op hun geschiedenis en macht

De oude joodse buurt, zo vol van leven
Een stukje Amsterdam, midden in Den Haag.

(ChatGPT)

Wouter van Heiningen, ook dichter, probeerde het net als ik - met "write a poem in the style of Charles Bukowski' en "write a poem (in dutch) in the style of Jules Deelder" - en schreef erover op zijn blog en op Facebook. Ik beloofde hem over mijn eigen ervaring met ChatGPT-gedichten te berichten, en ik doe dat bij dezen. 

Of het echt(e) poëzie is, of het sonnet hierboven voldoet aan mijn verwachtingen, of het uitdrukt wat mijn gemoed me ingeeft over de Verdwenen buurt - want zo wordt de oude Haagse (Asjkenazische) Jodenbuurt aangeduid - en of ChatGPT het verschil kent tussen Asjkenazische en Sefardische Joden zijn vragen waarop het antwoord buiten het kader van dit stukje valt. Maar interessant is het wel, deze nieuwe wereld.

En in elk geval helpt het me weer op weg met de aanvulling van mijn cyclus, die volgend jaar mogelijk het licht zal zien over de Joodse buurten van Amsterdam en Den Haag. Want dat was en blijft de bedoeling.

Een andere keer meer over de gedichten uit Weerspiegeling.

--

*) "Weerspiegeling is een ode aan de verdwenen Joodse buurt van Den Haag, geschreven in het kader van de Hofvijver Poëzieprijs 2014. Eelco van der Waals (Amsterdam, 1956) werkt aan een langere cyclus over de Joodse buurten van Amsterdam en Den Haag. Hij is afkomstig uit een familie met veel dichters, is opgegroeid met poëzie en schrijft gedichten vanaf zijn elfde jaar."