Terug naar Ralph Prins

Jarenlang was de etalage aan de Gedempte Burgwal 6 in Den Haag een vertrouwde plek voor mij. Vaak kwam ik er voorbij, te voet op weg naar mijn werk op het Binnenhof, en regelmatig bleef ik er even voor stilstaan, in beslag genomen als ik werd door de wisselende en altijd weer fascinerende prenten die er te zien waren. Lévende mensen met échte emoties uit een deels bekende wereld, die me stof tot overdenking gaven terwijl ik mijn tocht vervolgde. Beelden bovendien die vaak te maken hadden met de geschiedenis van de verdwenen Joodse buurt van Den Haag, die onder de vaardige hand van deze maker weer even tot leven kwam.

Ralph Prins, portret van Rav Avraham Elimelech Perlow,
uit zijn serie Rabbijnen, tekening

Niets wist ik van de man áchter deze indrukwekkende prenten, tot ik, jaren later, iemand leerde kennen die hem op de academie (de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten, eveneens in Den Haag) als docent en begeleider had meegemaakt. Mijn interesse werd gewekt door het verhaal van zijn leven en hoe hij dat tot uitdrukking wist te brengen in zijn veelzijdige en veelbewogen werk.

Tekeningen, schilderijen, foto’s, affiches, oorlogsmonumenten, in alles spreekt de menselijke betrokkenheid en bewogenheid van Prins. In zijn jeugd tekende Prins veel naar de natuur. Zijn latere tekeningen betreffen voornamelijk portretten. Vaste onderwerpen zijn: vader Izak Prins, Franz Kafka, Virginia Woolf, Anne Frank, rabbijnen, dirigenten, musici, schrijvers en beeldende kunstenaars.

Ralph Prins, portret van Pauline,
gemengde techniek

Prins was een veelzijdig beeldend kunstenaar. Zijn expressieve beeldtaal leende zich voor vrijwel ieder medium en liet zich niet binden aan één enkele kunstvorm of een specifieke stijl.

Raphaël Mozes Prins, geboren 3 mei 1926 in Amsterdam, was enig kind van Harriët Martha (Hetta) Prins, directrice van een tehuis voor joodse meisjes, en Izak Prins, jurist en publicist. Zijn ouders scheidden nog voor hij twee jaar was.

Ralph Prins vrouw aan tafel,
gemengde techniek, 1987

Vanaf 1941 waren openbare scholen verboden voor joodse kinderen en werd Ralph gedwongen op het Amsterdams Joods Lyceum geplaatst. De klassen liepen snel leeg. Kinderen gingen op transport of – zoals Anne Frank bij wie hij tijdens zijn schooljaren nog een verjaardagsfeestje had gevierd – in de onderduik. Vanwege het pionierswerk van zijn moeder in de sociale zorg belandde hij op de Lijst-Frederiks: een poging van Nederlandse ambtenaren om joden met ‘maatschappelijke betekenis’ te vrijwaren van deportatie. Deze families werden geïnterneerd in een werkverschaffingscentrum in Barneveld. De geprivilegieerde situatie, hoe relatief ook, raakte hem diep. “Al het bevoorrechte heeft een bittere nasmaak”, zo citeerde de Volkskrant Prins in 1995.

In de herfst van 1943 volgt alsnog deportatie naar Westerbork, en later naar concentratiekamp Theresienstadt. Prins is dan als tiener al flink in de weer met pen en penseel. Hij verzorgt de belettering op koffers van degenen die worden doorgestuurd naar Auschwitz en maakt portretschetsjes van ieder die daarom vraagt. In zijn latere leven blijven die ervaringen hem in dromen bezoeken. En hij realiseert zich dat zijn drang om te portretteren wortelt in een diepe wens tot “het blootleggen van iemands innerlijk, zodat je hem niet kan vergeten.” Tegen het eind van de oorlog wordt hij met zijn moeder en grootmoeder geselecteerd voor een gevangenenruil. Zij worden naar Zwitserland getransporteerd, waar hij lessen volgt aan de Kunstgewerbeschule Zürich. Terug in Nederland studeert Prins aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag. Als tekenaar maakt hij cartoons en illustraties voor dagbladen als Het Vaderland. Later bezoekt hij de fotoschool van Marta Hoepffer in Hofheim en de Hochschule für Gestaltung in Ulm.

Ralph Prins, portret van Willem Sandberg,
1956, foto

Ralph Prins is vrijdag 23 januari 2015 op 88-jarige leeftijd in Den Haag overleden.

Sinds 2006 beheert de Stichting Ralph Prins het werk en de rechten van de kunstenaar.

Ralph Prins leeft nog altijd voort op de website die aan hem gewijd is, van de Foundation Ralph Prins, waarop het verhaal van zijn leven zich laat lezen als een boek.

http://www.foundationralphprins.com/6/frames-n.htm

Ralph Prins, monument voor Westerbork,
1970