Wat kwam en ging

Afscheid van het Binnenhof. Wat kwam en ging.

Nog drie weken te gaan tot het zomerreces van 2022, met een volle vergaderagenda van Eerste en Tweede Kamer als barometer van de grote vraagstukken die om een antwoord vragen. Komende woensdag (22 juni) is dat de Europese top en de situatie in Oekraïne, de donderdag erop het stikstofbeleid. Oorlog en vrede, grenzen aan de groei, het belang van samenwerking en onze bereidheid in te schikken in een klein land. Allemaal keuzes die aan onze volksvertegenwoordigers worden voorgelegd uit naam van ons allen en die ik met mijn collega's ook nu weer van heel dichtbij volg. En ook: nu nóg, want deze drie weken zijn mijn laatste op kantoor aan het einde van mijn werkende leven. 

Het raakt aan de politieke interesse waarmee ik het Binnenhof betrad aan het begin van mijn loopbaan (1975), waar het kabinet-Den Uyl de grote vraagstukken van tóen aan de Kamer van díe tijd voorlegde, nog in de Oude Zaal zoals wij die kennen en waaraan ik mooie herinneringen bewaar.

In de jaren tussen toen en nu is de wereld onherkenbaar veranderd, net als de entourage van het parlementair bedrijf. Die verandering in de loop der tijden is in één oogopslag te zien aan de litho uit 1861 die ik hier uit de archieven opgraaf: De voormalige Tweede kamer op het Binnenhof te Den Haag, gezien vanaf de publieke tribune. Op dat moment telde de Tweede Kamer nog 72 leden en stond in de vergaderzaal zelfs nog de troon van de koning. Mijn collega's van die tijd zaten er aan lessenaars in het midden.

Inmiddels gaan er stemmen op voor uitbreiding van de Tweede Kamer tot 200 leden en zitten mijn huidige collega's naast vak-K. De komende drie weken zetten we ons met de (digitale) middelen van onze tijd weer in voor de parlementaire verslaglegging als bron en ankerpunt in de geschiedschrijving.

Dat proces van doorlopende verandering is een constante, en je moet kennelijk ouder worden om dat waar te nemen. De dichter Jules Deelder geeft die cirkelvormige beweging in de tijd waarin wij allen onze rol spelen prachtig en in alle eenvoud weer:

Ons gaan is een komen
Ons komen een gaan

Ik ben blij dat ik een decennialange periode van grote veranderingen bewust en met belangstelling heb kunnen volgen in het hart van de democratie, ook in de jaren dat ik er tussenuit was en andere dingen deed. Het vormt de basis van mijn eigen projectje Afscheid van het Binnenhof zoals ik dat gestalte geef in een boek en een afscheidstentoonstelling eind van dit jaar in de Haagse Kunstkring. Maar eerst dus nog over naar de orde van de dag. 

Vervaardiger C.C.A. Last. Bron: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Amersfoort / Documentnummer R13849