De Rooksalon

Over zeven weken begint het zomerreces en ga ik mijn bureau opruimen op kantoor in B67, de tijdelijke locatie van de Tweede Kamer. Na volgende week kan ik dus al gaan aftellen op de vingers van één hand, dat gaat snel! Alle reden om terug én vooruit te blikken in deze serie Afscheid van het Binnenhof die gaat uitmonden in een boek en een afscheidstentoonstelling.

Alles is anders nu we niet meer op het good old Binnenhof werken,. Dat geldt ook voor het afscheid dat zich zolang ik me kan heugen afspeelde in de mooie zalen in het voormalig Stadhouderlijk Kwartier rond Binnenhof 1a. In deze reeks heb ik al eerder de Koffiekamer belicht, gelegen naast de Rooksalon en de Oude Zaal, waar mensen door en vanuit de gebouwen van de Tweede Kamer makkelijk heen konden lopen, maar die voor gasten van buitenaf ook toegankelijk was via de ingang Binnenhof 1a en de mooie staatsietrap erheen.

Voor grotere bijeenkomsten en ontvangsten was de Rooksalon bij uitstek geschikt, die ooit werd ontworpen als grote dinerzaal voor stadhouder Willem V en zijn familie en sinds 1992 in gebruik was voor ontvangsten, recepties en allerhande evenementen in een feestelijke sfeer.

De Rooksalon laat ik hier zien op een door mij gemaakte foto van vlak voor ons vertrek van het Binnenhof. De zaal (met de ernaast gelegen Stadhouderskamer, bekend van kabinetsformaties) heeft al heel wat gedaanteveranderingen ondergaan: van dinerzaal tot "geschilderde galerij" met landschappen van de schilder Schweickhardt (nu te zien in Paleis Huis ten Bosch) en van vergaderzaal van de Raad van State tot ruimte voor Kamerleden om naast de Oude Zaal onder het genot van een goede sigaar met elkaar te reflecteren en uit te kijken over het Binnenhof.

Aan alles komt een eind, zoals ook deze beknopte geschiedenis van de Rooksalon laat zien, die ik zelf vanaf 1975 heb meegemaakt. Zo gaat het. Vanwege al die veranderingen zal mijn afscheid - samen met mijn collega Coby - zich niet afspelen in de Koffiekamer of de Rooksalon maar elders, op onze tijdelijke werkplek. 

We hebben allebei en samen voldoende om over te bespiegelen, aan het eind van een lange loopbaan in het hart van de parlementaire geschiedenis. Een einde dat tevens het begin markeert van een nieuw leven met genoeg tijd en inspiratie om kunstzinnig bezig te zijn en mooie dingen te maken.

dd

Een ander uitzicht

Vandaag loopt het meireces ten einde en gaan Eerste en Tweede Kamer weer vergaderen. Het zijn zeer spannende tijden waarin veel problemen tegelijk om een antwoord en een oplossing vragen. Het vinden, bespreken en bekrachtigen van die oplossingen is een taak voor de volksvertegenwoordiging. Het weergeven van de beraadslagingen als onderdeel van de parlementaire geschiedschrijving is het werk van onze dienst.

De komende negen weken hebben beide Kamers weer een volle agenda voordat het zomerreces begint. De langetermijnagenda van de Tweede Kamer omvat zeventien pagina's met debatten, wetsvoorstellen en stemmingen op alle beleidsterreinen. Never a dull moment in parliament. Het parlementair bedrijf is de wereld in het klein.

Die negen weken zijn zoals het er naar uitziet mijn laatste op kantoor, in mijn vorige stukje schreef ik daar daags voor het meireces al over. Het meireces heb ik zoals ik al aanstipte deels gebruikt om prentjes van het Binnenhof te maken voor de afscheidstentoonstelling eind dit jaar in de Haagse Kunstkring, met het Binnenhof als onderwerp.

Het kost me weinig moeite om een keuze te maken uit de beeldenrijkdom van het Binnenhof voor wat ik daarvan wil laten zien op die tentoonstelling, waarbij ik dan tevens terugblik op mijn lange loopbaan die in 1975 op het Binnenhof begon. Veel van die beelden zijn iconisch en maken deel uit van ons collectief bewustzijn en onze nationale geschiedenis. 

Een voorbeeld is de Ridderzaal en een markant detail daarvan het roosvenster dat de voorgevel siert en dat het licht vanaf het Binnenhof in de Ridderzaal zelf gefilterd weergeeft.

Het eerste roosvenster in de gevel dateert uit de jaren tussen 1280 en 1295 toen graaf Floris V de zogeheten Hoge Zael liet bouwen. Het huidige roosvenster is bij de laatste restauratie, begin 20e eeuw, aangebracht. Het is gemaakt in Atelier ‘t Prinsenhof te Delft van glazenier Jan Schouten en bevat negen wapens: van Koningin Wilhelmina, Koning Willem, Graaf Willem II, Philips de Goede,  Filips de Schone, Karel V, Karel de Stoute, Hertog Albrecht en Graaf Floris V.

Het Binnenhof wordt de komende jaren opgeknapt en is daardoor niet meer te bezoeken. Wij doen ons werk voor Eerste en Tweede Kamer daarom nu op andere locaties en met een ander uitzicht dan op het Binnenhof en de zo vertrouwde Ridderzaal. Ik leef nu al toe naar het wéér andere uitzicht waar ik na mijn eigen afscheid van het Binnenhof van ga genieten. Het aftellen is begonnen.